Paul en Maaike Sonneveld runnen een verbreed boerenbedrijf in de Foppenpolder, bij Maasland. In hun restaurant Bavette serveren ze kwaliteitsvlees van eigen vleesvee. Direct naast restaurant Bavette ligt hun pannenkoekenrestaurant ‘t Sonnetje. En dan zijn er nog de eigen winkels met  vleesproducten in Den Haag en Rotterdam. Paul: “We krijgen veel stadsbewoners over de vloer, en zijn ons daardoor bewust van de veranderende maatschappelijke vraag. Onze bezoekers stellen vragen over onze omgang met de dieren, over het voedsel dat de dieren krijgen en ook hoe we omgaan met ons land.”

Met hun boerenbedrijf zitten Paul en Maaike Sonneveld op een bijzondere plek: op tien minuten rijden van Rotterdam, direct aan de snelweg, bij de recreatieve toegangspoort tot het prachtige Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland. Het bedrijf grenst direct aan een van de mooiste en meeste waardevolle natuurgebieden van Midden-Delfland, de Vlaardingse Vlietlanden van Natuurmonumenten.

Met steun van ‘Rotterdam de boer op!’, Provincie Zuid-Holland en Agrarisch Collectief Midden-Delfland bewerkt Sonneveld zijn land sinds een aantal maanden meer natuurinclusief. En komende maanden gaat hij aan de slag om zijn landerijen natuurvriendelijker in te richten.

Kleinschalig, afwisselend, natuurinclusief

“Samen met de mensen van ‘Rotterdam de boer op!’ hebben we een plan gemaakt om op mijn bedrijf het leefgebied van boerenlandvogels versterken”, vertelt Paul trots, “Ik werk nu toe naar een afwisselend agrarisch landschap, met een natuurinclusieve exploitatie. Kringlopen sluit ik in toenemende mate: ik gebruikte al ruige mest uit de poststal op eigen land. Ook het strooisel voor de stal probeer ik zoveel mogelijk van eigen land te halen. Verder pas ik nu ruimere vruchtwisseling toe op het bouwland voor voedergewas, en schakel ik stapsgewijs over op chemievrije teelt.”

Tal van belangrijke boerenlandvogels gaan profiteren van de maatregelen, waaronder graspieper, kievit, tureluur, gele kwikstaart, veldleeuwerik, kneu en spotvogel. In najaar en winter zullen allerlei doortrekkers en wintergasten op het land van boer Sonneveld te zien zijn, zoals als watersnip, bokje en witgatje en lijsters als kramsvogels en koperwiek. Zo nu en dan zullen blauwe kiekendieven het rijkere muizenaanbod weten te vinden. Voor de bezoekers uit de stad leveren alle inspanningen ook een mooi en afwisselend landschap, met -naast meer vogels- ook meer vlinders en bloemen.

Groen in de winter

Kenmerkend voor de gronden in de Foppenpolder is dat een hoger geleden kreekrug omliggende lagere gronden doorsnijdt. Op deze kreekrug teelt boer Sonneveld sinds jaar en dag voedergewas voor zijn vee, tot voor kort uitsluitend snijmais. “Na de oogst in het najaar werd de akker diep omgeploegd en in de winter lag deze braak”, vertelt Paul, “Met ingang van winter 2022/2023 heb ik  gekozen voor een andere aanpak: na de mais-oogst vorig jaar heb ik het bouwland direct opnieuw ingezaaid, waardoor er ook in de winter en het vroege voorjaar gewas stond. Zo wordt uitspoeling van in de bodem aanwezige meststoffen naar het oppervlaktewater tegengegaan. Het wintergewas neemt de voedingsstoffen optimaal op en zet het om in organische stof, waardoor de structuur van de bodem verbetert. Ook remt het wintergewas onkruidgroei, waardoor gebruik van chemische gewasbescherming ter voorbereiding op de voorjaars en zomerteelt minder noodzakelijk is. Als wintergewas hebben we gekozen voor Méteil, een combinatie van granen en vlinderbloemigen. De gewassen in het mengsel helpen elkaar en stimuleren elkaar tot groei. Ik zie veel vogels in het gewas.”

Veldboon en koolzaad

Binnenkort wordt het wintergewas op de akker geoogst. De wortels blijven achter in de bodem en verbeteren zo de bodemstructuur. In voorjaar en zomer teelt boer Sonneveld met ingang van seizoen 2023 naast snijmais ook veldbonen en koolzaad.  “Voordeel van veldboon en koolzaad is dat ze bloeien in het voorjaar waardoor ze waarde hebben voor insecten.”, legt Paul uit, “Veldboon heeft bovendien een open structuur die vogels uitnodigt tot broeden. Koolzaad is in de winterperiode interessant voor overwinterende vogels als veldleeuwerik en in het voorjaar zullen er ook blauwborst en grasmus in verschijnen.

Snijmais is als voedergewas populair omdat het zeer eiwitrijk is. Maar mijn vleesvee heeft naast eiwitten ook behoefte aan structuur in het voedsel. Ruiger natuurgras, maar ook het strooisel van veldboon en koolzaad voorzien hierin.”

Plasdras

De meest laaggelegen twee hectare aan grasland heeft boer Sonneveld dit jaar in het vroege voorjaar plasdras kunnen zetten, met een zonnepomp die hij heeft kunnen aanschaffen met steun van Provincie Zuid-Holland. Voor weidevogels die terugkeren uit hun overwinteringsgebieden, zijn plasdras plekken van grote waarden; hier kunnen de vogels veilig rusten en aansterken, voorafgaand aan het broedseizoen. De plasdras in de Foppenpolder ligt op korte afstand van het belangrijkste weidevogelbiotoop in Midden-Delfland, in de Duifpolder, Commandeurspolder en Klaas Engelbrechtpolder.

Voorbereidingen worden getroffen om in de zomer natuurvriendelijke oevers aan te leggen. En in het najaar volgt aanleg van wintervoedselvelden voor vogels en wat verspreid laagblijvend struweel rond de wintervoedselvelden en het bouwland op de hogere kreekrug. Elders in Midden-Delfland pacht Sonneveld natuurgrasland van Natuurmonumenten (voor beweiding en oogst van gewas). Om Sonneveld de gelegenheid te bieden om op eigen gronden meer natuurinclusief te werken, hebben de boswachters van Natuurmonumenten recent extra pachtgrond aan hem uitgegeven. Daarnaast zijn op enkele percelen bestaande pachtgrond de beheervoorwaarden nader afgestemd.

Meer weten over Bavette? Kijk op de website!