De koeien vinden ze in ieder geval lekker: geroosterde veldbonen. ‘Deze geroosterde bonen bevatten zoveel eiwit, dat we het krachtvoer voor de kalfjes ermee kunnen vervangen’, zegt Cees Biesheuvel. De biologisch melkveehouder uit Geervliet experimenteert samen met Rotterdam de boer op! met een speciale machine om de veldbonen te toasten.

Op het Hof van Geervliet houdt Cees 120 melkkoeien op zestig hectare grond. ‘We werken samen met de buurman, die akkerbouwer is. Twee jaar geleden besloten we beiden om biologisch te gaan boeren. Samen zoeken we naar manieren om onze lokale kringloop te versterken. Het telen van veldbonen, als voedergewas voor ons melkvee, is daar onderdeel van.’

Een interessant bron van eiwit

Rotterdam de boer op! ondersteunt de beide boeren bij hun omschakeling naar biologisch boeren. Onderdeel daarvan is het experiment met de toastmachine. ‘Veldbonen kunnen in de melkveehouderij een interessant alternatief zijn voor geïmporteerde soja. Door het toasten van de veldboon kan het product fors opgewaardeerd worden en komen de eigenschappen in de buurt van soja. Hiermee wordt het makkelijker te besparen op krachtvoer’, zegt Dirk Kunst van Rotterdam de boer op!. ‘Geïmporteerde soja is niet alleen prijzig, maar heeft ook negatieve effecten op het milieu. Veldbonen zijn goed te telen en doen het in principe prima in het Nederlandse klimaat, alhoewel de biologische teelt nog wel een uitdaging is.’

Goed voor biodiversiteit

De teelt van veldbonen is zeer gunstig voor biodiversiteit in het agrarisch landschap. ‘Een veldbonenperceel dient als geschikt biotoop voor broedende akkervogels, en door de lange bloeiperiode is er voor vele nectarzoekende insecten lang wat te halen’, legt Dirk uit. ‘Bovendien behoort deze plantensoort tot de vlinderbloemigen, die stikstof uit de lucht in de bodem brengen. Daardoor is minder behoefte aan stikstofbemesting.’

Stijging van benutbaar eiwit

Een uitdaging bij het gebruik van onverwerkte veldbonen als voedergewas is dat een deel van het eiwit onbestendig is. ‘En in voedsel voor dieren met een hoge melkproductie is ook bestendig eiwit nodig, dat niet wordt afgebroken in de pens. Daarom willen we graag experimenteren met het roosteren van die bonen. Door ze te toasten, wordt minder eiwit afgebroken in de pens en stijgt de benutbare voedingswaarde met wel twintig procent. Zo vormen ze een goed alternatief voor bestendig eiwit, dat doorgaans afkomstig is van geïmporteerd sojaschroot. In Denemarken, België en Frankrijk werken ze al een paar jaar met mobiele toasters en uit onderzoek blijkt dat deze veelbelovend is. In Nederland wordt deze methode echter nog nauwelijks toegepast.’

Popcorn

In een open schuur op het erf van het Hof van Geervliet staat inmiddels zo’n ‘bonenroostermachine’, die draait op zonne-energie. ‘We hebben een voorraadbunker die de machine constant voedt’, zegt Cees. ‘De machine bestaat uit een vijzel, omringd door verwarmingselementen. Daarachter zit een pletter die de veldbonen breekt.’ Het ruikt een beetje naar popcorn in de schuur. ‘We voeren het vooral aan de kalfjes, en die eten het graag’, lacht Cees. ‘De kalfjes hebben de meeste eiwitaanvulling nodig om goed te groeien. We gebruiken nu geroosterde veldbonen in plaats van krachtvoer.’

Onderzoek voor het beste resultaat

Studenten van de Aeres Hogeschool in Dronten voerden een afstudeeronderzoek uit naar de effectiviteit van de methode. ‘Het resultaat is zeer bemoedigend’, zegt Dirk. ‘Het gehalte darmverteerbaar eiwit in de bonen steeg van 14 naar 42 procent. Het levert dus een significante verhoging van het benutbaar eiwit op en dat is waar we het voor doen. Cees experimenteert ondertussen verder, met de hoogte van de temperatuur bijvoorbeeld, om te kijken wat het beste resultaat oplevert. We werken ook samen met een groep onderzoekers in België, om kennis en kunde te koppelen en beschikbaar te stellen voor de rest van de sector. In een volgend onderzoek willen we meer inzicht krijgen in het effect van geroosterde bonen op de melkproductie. Met een goede kosten-batenberekening kunnen we duidelijk krijgen welke kostenbesparing je met deze methode kunt behalen.’