De zon staat laag boven de polder op Goeree-Overflakkee. Wolken, zon en plotselinge regenbuien wisselen elkaar in hoog tempo af en dat zorgt voor schitterende regenbogen. De winter is in aantocht en de meeste akkers zijn zwart van de omgeploegde aarde. Maar op het land van Cornelis Mosselman zijn ze groen. Deze biologische akkerbouwer laat de natuur graag zijn werk doen. ‘Het is een ontdekkingstocht. Ik voel me nu meer boer dan ooit tevoren.’

Cornelis Mosselman nam het bedrijf zeventien jaar geleden over van zijn vader. ‘We zitten hier sinds de ruilverkaveling in 1990. Ik was toen acht, en de jongste in het gezin. Maar mijn broers en zussen hadden uiteindelijk geen van allen ambities om het ouderlijk bedrijf voort te zetten. Toen heb ik als jongste, en da’s best bijzonder, het bedrijf overgenomen.’

Zijn vader had een gemengd bedrijf, maar Cornelis – ‘ik ben niet zo gek op koeien’- besloot zich volledig op akkerbouw te richten. ‘In eerste instantie ging ik voor grootschalige akkerbouw. Die kant moet het op, dacht ik. Ik ging samenwerken met een andere akkerbouwer. We huurden land bij en gingen samenwerken met veehouders. Maar juist door daar een stap in te zetten kwam ik erachter dat het niet werkte. De bewerkbaarheid van de grond werd minder, terwijl de kosten voortdurend toenamen en de opbrengsten niet. Dan moet je nog meer schaalvergroten. Maar ik dacht: als ik zo doorga, heb ik straks niets meer te bieden aan mijn kinderen.’

Vooruitboeren

‘Met het reguliere landbouwsystemen boeren we achteruit. Want het levert weliswaar veel producten op, tegen aantrekkelijke prijzen, maar het is ook een aanslag op de biodiversiteit en op het landschap.’ Hij wilde het anders. Vooruitboeren, noemt hij het. ‘Ik bedacht me: wat doe ik nu, en hoe zou ik het wíllen doen, met mijn boerenhart? Daar zat best een kloof tussen. Om aan geld te komen heb ik een deel van mijn grond verkocht en op de vijftig hectare grond om de boerderij ben ik het gaan doen zoals ik denk dat het moet. Best spannend. Ik geloof in het creëren van een robuust en stabiel ecosysteem door de biodiversiteit de ruimte te geven. De meeste dingen lossen zichzelf dan op. Maar dat vertrouwen moet groeien.’

Strokenteelt bij Bi-Jovira

Muizen en zilverreigers

Wat hielp: een van de eerste problemen waar hij tegenaan liep, werd door de natuur efficiënt opgelost. Een stuk land dat hij had ingezaaid met gras, was vergeven van de muizen. ‘Daar maakte ik me wel zorgen over: hoe moest dat, als ik daar groentegewassen als wortelen wilde gaan telen? Toen kwamen er wel veertig zilverreigers, iedere ochtend en iedere avond aten ze hun buikjes vol. Dat maakte korte metten met de muizenpopulatie.’

Composttheemachine

‘De kunst van natuurvriendelijk en biologisch boeren is vooral: dingen niet doen. Niet spuiten met chemische gewasbestrijding, de bodem niet verdichten, geen zoute kunstmest gebruiken. Alles draait om de microbiologie. Je wilt de goede bacteriën een handje helpen. Daar verdiep ik me nu in. Rotterdam de boer op! hebben ons ondersteund bij de aanschaf van een composttheemachine, waarmee we gaan experimenteren en onderzoeken hoe we een gezonde microbiologie kunnen stimuleren. Het vermengt rijke compost met water en suiker, verwarmt dat, en binnen 24 uur heb je heel veel bacteriën die planten helpen met groeien. Zo help je gewassen op een natuurlijke manier om beter te groeien, en vergroot je hun weerbaarheid tegen ziektes, insecten en plagen.’

Cornelis bij de composteermachine

‘We zetten het bodemleven bewust niet op z’n kop’

Ook de strokenteelt is daarop gericht. Door veel verschillende gewassen dicht naast elkaar te laten groeien, wordt voorkomen dat ziektes en plagen zich snel uitbreiden. De mix van vijanden en insecten zorgt voor een goede balans. Daarnaast zijn de akkers bij Cornelis nog helemaal groen. ‘Nu we richting de kortste dag gaan, zijn de akkers van reguliere boeren allemaal zwart. Ze zijn omgeploegd, om te zorgen dat er straks in het voorjaar zo min mogelijk onkruid groeit. Wij doen dat bewust niet, om het bodemleven zoveel mogelijk op peil te houden. Door te ploegen zet je het bodemleven letterlijk op zijn kop, terwijl het juist zo belangrijk is dat er interactie is tussen het bodemleven en plantenwortels. Het groen beschermt de bodem ook nog tegen stortregen en tegen de vorst.’ Hij ziet inmiddels dat het werkt en dat vindt hij fantastisch. ‘Het leek absurd om pas in april je land weer te bewerken, dat is zo anders dan hoe we gewend zijn te werken. Maar je begint met een klein stukje. Het is loslaten, kijken, verwonderen en dankbaar zijn. Dat is een heel andere manier van werken dan altijd alles in de hand proberen te houden.’

Compostthee

Vooruit op het peloton

Het is een uitdaging om ‘vooruit te lopen op het peloton’, zoals Cornelis het omschrijft. ‘Je steekt je nek uit, op eigen kosten en op eigen risico. Het is pionieren. Niet alles lukt, maar om zo bezig te zijn met de plantjes, met de grond, met de natuur – ik voel me meer boer dan ooit tevoren. We waren laatst pompoenen aan het rapen en iedere keer dat ik bukte, zag ik hoeveel leven er zit in de grond. Dat geeft energie. Ik heb hart voor het grotere geheel, voor de transitie die nodig is in de landbouw: hoe gaan we, ook op de lange termijn, voldoende voedsel produceren en tegelijkertijd ruimte geven aan de natuur? Door samen te werken met de natuur. De grootste omschakeling zit tussen de oren.’

Koop producten in de webshop van Bi-Jovira

Een belangrijke wens van Cornelis is om lokale afzet te generen voor de biologische producten uit het strokenteelt-systeem. En dan bedoelt hij: écht lokaal, want de klanten voor de nieuwe webshop worden gezocht op zijn eigen Goeree. Ken je mensen daar of woon je er zelf? Wordt dan onderdeel van de gemeenschap rondom dit mooie landbouwbedrijf die het landschap mooi, gezond én natuurrijk eet. Bekijk de webshop hier.

Meer weten over het bedrijf van Cornelis Mosselman? Kijk op vooruitboeren.com.